Fotografietip: Sluitertijd voor beginners

De sluitertijd bepaald hoelang er licht op de sensor van een digitale camera valt, of in het geval van een analoge camera op je film. Al het licht dat binnenkomt terwijl de sluiter open staat wordt gebruikt bij het maken van de foto.

Hoe langer dit duurt hoe meer licht je dus vangt.

De sluitertijd wordt uitgedrukt in seconden. Wanneer de sluitertijd korter is dan een seconde, dan wordt dit als een deel van een seconde getoond. De sluitertijden verschillen per camera.

Sommige camera's hebben een maximale sluitertijd van 1/1000 van een seconde terwijl er ook camera's zijn met een sluitertijd van 1/8000 van een seconde.

Wanneer je een foto wil maken, dan kan het gebeuren dat je last krijgt van bewegingsonscherpte. Dit wordt vaak veroorzaakt door bewegingen. Een klein beetje beweging zie je niet gelijk, maar wanneer er meer beweging is, dan is dit goed zichtbaar.

Dit zie je duidelijk in de foto hiernaast. Het onderwerp is verplaatst en hierdoor is de foto wazig.

Bewegingsonscherpte is afhankelijk van twee factoren: ‘’Hoe lang is de sluitertijd?’’ en ‘’Hoe snel beweegt het onderwerp?’’ Bij voetbal bewegen de spelers zich bijvoorbeeld heel erg snel. Om hier dus geen last te krijgen van bewegingsonscherpte moet de sluitertijd worden beperkt tot het minimum.

Tijdens het maken van een foto kun je naast bewegingsonscherpte ook te maken krijgen met onscherpte dat ontstaat door het bewegen van de camera. Het is namelijk best een opgave om je handen helemaal stil te houden.

Dit is zeker belangrijk wanneer je verder inzoomt, want dan worden kleine bewegingen van je handen uitvergroot en duidelijk zichtbaar. Om de beweging van je hand te compenseren beschikken sommige camera’s en lenzen over beeldstabilisatie.

Deze techniek heeft verschillende benamingen, dit is afhankelijk van de fabrikant. Canon noemt het Image Stabilization (IS) en Nikon noemt het weer Vibration Reduction (VR).

Om de minimale sluitertijd te berekenen, kun je gebruik maken van de volgende formule. Hoever je bent ingezoomd in mm (welk brandpunt afstand gebruik je) x2.

Wanneer je een groothoekfoto maakt (18mm) heb je aan 1/40 of korter genoeg. Wanneer je een ingezoomde foto maakt (300mm) heb je 1/600 van een seconde nodig.

Uiteraard kan je de camera ook op een statief zetten om het bewegen van de camera te voorkomen.

Tot nu toe hebben we het alleen nog maar gehad over hoe je een beweging in een foto kunt voorkomen. Echter kan beweging in een foto ook op een creatieve manier worden gebruikt.

Een goed voorbeeld hiervan zie je in de foto, deze foto is opzettelijk gemaakt met een sluitertijd van 15 seconden.

Doordat de trein beweegt laat hij een spoor van licht achter. Andere voorbeelden van creatieve effecten door gebruik van een lange sluitertijd zijn het onzichtbaar maken van golven.

Wanneer je een foto maakt van de zee zie je daar normaal golven in, echter worden de golven bij een sluitertijd van bijvoorbeeld 30 seconden onzichtbaar.

Sport fotografie

Bij sportfotografie komt het zelden voor dat de spelers stil zitten. Je hebt altijd wel te maken met bewegende spelers of voorwerpen.

Denk bijvoorbeeld eens aan motorsport waarbij de coureurs soms met snelheden dicht bij de 400km/per uur over een circuit racen. Sluitertijden van 1/500 tot 1/8000 van een seconde zijn dan ook erg aan te raden bij dit type fotografie.

Portretfotografie

Bij portretfotografie is inzoomen met brandpuntafstanden van 50mm tot 200mm vaak wel gebruikelijk. Mensen kunnen over het algemeen wel stilstaan, maar je merkt gauw dat er altijd wel een klein beetje beweging is.

Denk maar aan het knipperen van de ogen. Afhankelijk van hoever je ingezoomd bent en hoe stil je model staat, is het advies om een sluitertijd tussen de 1/100 en 1/400 te gebruiken.

Landschapfotografie

Wanneer het windstil is en je een foto maakt van het prachtige landschap, dan zul je zien dat dit een geweldig plaatje oplevert. Je hoeft niet bang te zijn voor de onscherpte door beweging van het onderwerp.

Meestal gebruiken fotografen daarnaast een groothoeklens. Door de combinatie van deze 2 factoren hoef je geen korte sluitertijd te gebruiken. 1/60  seconde is voor een foto uit de hand dan ook prima.

Wanneer je een statief gebruikt, kun je nog veel lagere sluitertijden gebruiken. Gebruik bijvoorbeeld juist een hele lange sluitertijd zodat de lucht wel beweegt, maar het landschap niet. Op de foto is dit duidelijk te zien.